پورتال اوقات فراغت اداره کل تبلیغات اسلامی چهارمحال و بختیاری

_{یکى از مسائل مهم در تعلیم و تربیت نوجوانان جامعه، به ویژه قشر دانش‌آموز، توجه لازم به اوقات فراغت آنان است؛ چراکه اگر فعالیت متناسب با هنجارهاى اجتماعى براى آن ها در نظر گرفته نشود، ناهنجارى‌هاى اجتماعى بسیارى را سبب خواهد شد.}

_{بنابراین، پر نمودن اوقات فراغت مورد توجه کارشناسان علوم تربیتى و اجتماعى قرار گرفته است که مى‌توان از آن در جهت کسب ارزش‌هاى اجتماعى استفاده بهینه نمود و در غیر این صورت، مى‌تواند ضایعات جبران‌ناپذیرى را به قشر نوجوان جامعه وارد سازد.}

_{با توجه به این که این قشر بیشتر تحت تأثیر آسیب‌هاى اجتماعى قرار مى‌گیرد و در دوران بلوغ دچار هیجانات، احساسات و عواطف شدیدى هستند، بررسى این مسئله از اهمیت ویژه‌اى برخوردار است تا بتوان به نوعى از انحرافات در این دوره پیش‌گیرى نمود.}

_{امروزه پر نمودن بهینه اوقات فراغت نوجوانان و جوانان از جمله مسائل مهم این قشر آینده‌ساز و ارزشمند محسوب مى‌شود و بر اساس نتایج تحقیقات متعدد، یکى از علل انحرافات اجتماعى قشر جوان پر ننمودن بهینه اوقات فراغت آنان است.}

_{از این‌رو، مسئله اوقات فراغت نوجوانان و جوانان توجه دست‌اندرکاران تعلیم و تربیت و صاحب‌نظران علوم رفتارى را به خود جلب نموده و شکّى نیست که نداشتن برنامه‌اى سودمند براى گذراندن بهینه اوقات فراغت قشر جوان زمینه را براى بروز بسیارى از مفاسد اجتماعى فراهم مى‌آورد.}

_{اوقات فراغت به دلیل این که عارى از تکاپوى موظف و تنش‌ها و فشارهاى ذهنى و روانى است، از بهترین شرایط براى اصلاح عادات ناپسند و رفتارهاى نامطلوب در فرد به شمار مى‌رود.}

_{در زمینه اوقات فراغت پژوهش‌هایى صورت گرفته که نشان مى‌دهد استفاده بهینه و برنامه‌ریزى درست از اوقات فراغت مى‌تواند ارتباط نزدیکى با بهداشت روانى، بروز خلّاقیت و جلوگیرى از انحرافات اخلاقى و اجتماعى داشته باشد.}

_{یکى از روان‌شناسان در پژوهشى پیرامون «هنگامه‌هاى فراغت، زمینه‌ساز بهداشت روانى و بستر خلّاقیت‌ها» بیان مى‌کند که بهره‌گیرى از ساعات و ایام فراغت، عامل مهمى در پیش گیرى از تأثیرات نامطلوب فشار روانى، هم چون اضطراب و هیجان‌زدگى است و نقش بسزایى در تأمین بهداشت روانى و تبلور اندیشه‌هاى آزاد خواهد داشت.}

_{«اولین امتیاز استفاده از اوقات فراغت، جلوگیرى از هرز رفتن نیروها و هدر دادن خلّاقیت‌هاست.»}

_{هم چنین بررسى‌هاى متخصصان تربیت بدنى (نبوى و ذکایى) نشان مى‌دهد که بسیارى از ناراحتى‌هاى جسمى مانند : اسهال، یبوست، ناراحتى‌هاى معده، کوفتگى عضلانى، سردرد و ناراحتى‌هاى پوستى، ریشه روانى از قبیل ترس، خشم، یأس و ناامیدى دارند.}

_{پرداختن به امور تفننى، تفریحى و فرهنگى که بر اساس میل و رغبت فرد صورت گیرد، نوعى رضایت‌خاطر و آرامش خیال را به دنبال دارد و افراد معمولا در پرتو استفاده از اوقات فراغت، اضطراب و نگرانى‌هاى خویش را رها نموده، به آرامش و آسایش لازم دست مى‌یابند.}

_{تعریف اوقات فراغت}

_{در تعریف اوقات فراغت با عنایت به لغت‌نامه‌ها و نظریات صاحب‌نظران متعدد علوم رفتارى، مى‌توان به موارد ذیل اشاره نمود :}

_{فرهنگ عمید فراغت را به معناىآسودگى و آسایش و آسودگى از کار و شغل معنا کرده است.}

_{در لغت‌نامه دهخدا نیز فراغت به معناى آسایش، آرامى و استراحت و ضد گرفتارى از کار و شغل معنا شده است.}

_{برخى از صاحب‌نظران آن را «فعالیت براى خود» یا «زمان آزاد» یا «زمان فروخته نشده‌اى که متعلق به فرد است» و «زمانى که فرد به میل خود از آن استفاده مى‌کند» توصیف نموده‌اند.}

_{با عنایت به مباحث مزبور، مى‌توان اوقات فراغت را زمان‌هایى دانست که یک فرد وراى انجام وظایف فردى و اجتماعى خویش دارد و مى‌تواند آن را با میل خود در امور مختلف صرف کند و بسته به این که چگونه و با چه وسیله‌اى این اوقات پر شود، مى‌تواند پربارترین و شوق‌انگیزترین لحظات و یا بعکس ملال‌آورترین، بى‌بارترین و حتى مفسده‌انگیزترین دقایق باشد.} 

_{تاگور اندیشمند هندى مى‌گوید: «تمدن بشرى نتیجه استفاده درست از اوقات فراغت است.»}

_{اهمیت اوقات فراغت}

_{بحث در مورد پر نمودن بهینه اوقات فراغت نوجوانان و جوانان از آن حیث مهم است که این اوقات هم چون شمشیرى دولبه است؛ لبه‌اى از آن مى‌تواند رشد دهنده و اصلاح گر باشد و لبه‌اى دیگر زایل‌کننده نیروى جوانى و حتى بیهودگى و فسادانگیز.}

_{به همین علت، مى‌توان ادعا نمود نحوه گذراندن اوقات فراغت، چه از جنبه‌هاى مثبت و سازنده و چه از جنبه‌هاى مخرّب و فسادانگیز، در حدى است که سایر جنبه‌هاى زندگى هر فرد را به طور چشم گیرى تحت‌الشعاع قرار مى‌دهد.}

_{بنابراین، فعالیت‌هاى مربوط به اوقات فراغت بسته به سازنده یا نامطلوب بودن آن، در رشد و شکوفایى و یا بعکس در تخریب و انحطاط شخصیت نوجوانان و جوانان م?ثر است.}

_{بنابراین، بهره‌گیرى از ساعات و ایام فراغت، عامل مهمى در پیش‌گیرى از تأثیرات نامطلوب «فشار زمان» هم چون اضطراب و هیجان‌زدگى است و نقش به سزایى در تأمین بهداشت روانى و تبلور اندیشه‌هاى آزاد خواهد داشت.}

_{به دلیل همین اهمیت، متفکران بسیارى درباره آن اظهارنظر کرده‌اند.}

_{براى نمونه، فرانسیس دوکه مى‌گوید: به من بگویید اوقات فراغت خود را چگونه مى‌گذرانید تا بگویم که هستید و فرزندانتان را چگونه تربیت مى‌کنید.} 

_{جان فوراستیه مى‌گوید: فراغت هدیه‌اى است که به ما عطا کرده‌اند، اما شیوه استفاده از آن را نمى‌دانیم.} 

_{تاگور مى‌نویسد : تمدن‌هاى انسانى سرمایه‌هاى جاویدانى هستند که از کاشت، داشت و برداشت‌هاى صحیح اوقات فراغت متجلّى گشته‌اند.}

_{از سوى دیگر، تحقیقات متعدد نشان داده است که رواج انواع تفریحات انحرافى در بسیارى از کشورهاى غربى و در برخى از کشورهاى در حال توسعه، ناشى از نداشتن امکانات مناسب تفریحى است.}

_{طبیعى است جوان کنجکاو و پرانرژى اگر از تفریحات سالم برخوردار نبوده و این امکان را نداشته باشد که با ثمربخش ساختن وقت آزاد خود روحیه کنجکاو و خلّاق خویش را ارضا نماید، امکان این که به سوى فعالیت‌ها و تفریحات ناسالم کشیده شود، زیاد است.}

_{در همین زمینه، تحقیقى که در سال 1376 در شهرستان محلّات انجام گرفت نشان داد 5/65 درصد از نوجوانان و جوانان بزهکارى که در آن شهرستان مورد تحقیق قرار گرفته‌اند، فقدان وسایل تفریحات سالم را به مقدار «زیاد» و «تا حدودى» از عوامل م?ثر در بزهکارى خود عنوان نموده‌اند.}

 

_{البته نبودن وسایل تفریحات سالم، به هیچ وجه دلیل منحصر به فرد انحرافات اجتماعى نیست، ولى غالبآ یکى از موجبات آن محسوب مى‌شود.}

_{به هر روى، ضرورت توجه به این موضوع که گذران مناسب و متنوع اوقات فراغت نوجوانان و جوانان مى‌تواند متضمن کمک به رشد و شکوفایى استعدادهاى آنان در کاهش افسردگى‌ها و انحرافات اجتماعى باشد، امر غیرقابل انکارى است و این حقیقت را نمى‌توان نادیده گرفت که یکى از جنبه‌هاى مهم حیات بشر که بخش قابل توجهى از زندگى او را به خود اختصاص مى‌دهد، اوقات فراغت است.}

_{«اوقات فراغت یعنى آزاد شدن از یک دوره مصرف انرژى و تمرکز خاص بر حالتى دیگر که ممکن است استراحت، تجدید قوا، تنوع و تغییر فرصت ارزشیابى از خود باشد.»}

_{هم چنین جوان بودن جمعیت کشور ما، که یکى از ویژگى‌هاى اصلى آن محسوب مى‌شود، ضرورت توجه به اوقات فراغت آنان را که آینده‌سازان این کشور اسلامى خواهند شد، به خوبى ملموس و مشهود ساخته است؛ چراکه جوانان به طور طبیعى مایلند در ساعات فراغت از تفریحات لذت‌بخش و نشاط‌آور استفاده کنند و بدین‌ وسیله موجبات مسرّت و آرامش خود شوند و این در حالى است که عدم توجه به مسئله اوقات فراغت نوجوانان و جوانان موجب خواهد شد تا مروّجان فرهنگ غرب با برنامه‌ریزى‌هاى شوم، حساب‌شده و منحرف‌کننده خود و با در اختیار داشتن پیشرفته‌ترین فناورى‌ها باعث رواج فساد و ابتذال میان نوجوانان و جوانان شده و اهداف خود را تحقق بخشند.}

_{«جامعه سالم جامعه‌اى است که اعضاى آن بتوانند ضمن رفع نیازهاى زندگى از طریق اشتغال متعارف، از سرگرمى‌هاى سالم، روابط انسانى مطلوب و شعف عاطفى که از صرف صحیح اوقات فراغت خویش حاصل مى‌کنند چنان مسرور شوند که براى لذتى زودگذر، راه انحراف در پیش نگیرند.»}

_{با عنایت به موارد فوق، اگر مسئولان جامعه و خانواده‌ها هدایت و راهنمایى نوجوانان و جوانان را در خصوص اوقات فراغتشان بر عهده نگیرند، احساسات جوانى آنان و یا مروّجان بى‌رحم فرهنگ منحط غرب راهنماى این نسل ارزشمند و آینده‌ساز خواهد شد و نه تنها نوجوانان و جوانان نخواهند توانست از اوقات فراغت خود بهره بگیرند، بلکه اوقات فراغت آنان با ابتذال پر خواهد شد.}

_{بنابراین، بجاست به منظور تحقق اهداف مقدس نظام اسلامى‌مان، با سرمایه‌گذارى، برنامه‌ریزى و سیاست‌گذارى مناسب عنایت بیش ترى به اوقات فراغت نوجوانان و جوانان شود.} 

_{ویکتور پوشه، از مشاهیر جهان طب، به دولت خود پیشنهاد مى‌کند در دبیرستان‌ها به جاى تدریس زبان‌هاى یونانى و لاتین، از ورزش استفاده شود تا به وصیت فرنسیس بیکن که مى‌گفت: ورزش کنید تا تندرست و سالم باشیدعمل شود.}

_{زیرا تن سالم براى روان به حکم یک مهمان‌خانه است}

 

 _{طاهر خسرویان}