صادق: اگر چنین چیزى را قائل شدیم و گفتیم از همه مکان ها استثنا شده، آن وقت تمامى سفرها حتى سفرهاى معنوى و علمى و فرهنگى نیز حرام خواهد بود. در حالى که کسانى که حدیث را قبول دارند، خودشان به همه جاى دنیا سفر مى کنند؟
اما اگر گفتیم استثنا از،)) مساجد ( (است (یعنى سفر به مساجد جایز نیست مگر به سه مسجد) دراین صورت، سفر براى زیارت پیامبران و امامان و انسان هاى صالح، هرگز مشمول نهى این روایت نخواهد بود.
پس اگر این روایت از تمامى سفرها نهى کند، آن وقت سفر به عرفات و منا و یا سفر براى
______________________________
(1) صحیح مسلم ج 4، ص 126.
حقیقت زیارت، ص: 17
جهاد در راه خدا نیز جایز نخواهد بود.
البته این روایت را ما نمى پذیریم و آن را درست نمى دانیم. خود پیامبر (ص) بارها، به مسافرت مى رفت و یا حتى روزهاى شنبه به مسجد قبا مى رفت و در آنجا نماز مى خواند «1»
جالب اینکه ابوحامد غزالى (یکى از علماى بزرگ اهل سنت) مى گوید:)) مسافرت عبادى مستحب است، از جمله مسافرت به جهت زیارت قبور انبیاء، صحابه، تابعین و سایر علما و اولیا ... ( (. این موضوع با حدیث پیامبر (لا تشد الرحال الا الى ثلاله مساجد)، منافات و تعارض ندارد؛ زیرا حدیث مربوط به مساجد است. مساجد از آنجا که همه در فضیلت یکسانند، ترجیحى در سفر براى آنها نیست، مگر این سه مسجد که به جهت خصوصیتى که دارند، سفر به خاطر آنها اشکالى ندارد و این مسئله غیر از سفر براى زیارت قبور اولیاى الهى است «2»
خالد: چقدر مطالعات و معلومات تو در مباحث روایى و تاریخى به خصوص منابع ما اهل سنت زیاد است. من خوشحالم که این موضوع بسیار مهم را برایم توضیح دادى و دلایل محکمى و روشنى را بیان کردى.
______________________________
(1) صحیح بخارى، ج 2، ص 76.
(2) احیاء العلوم غزالى، ج 2، ص 247.
حقیقت زیارت، ص: 19
صادق: آرى همه مسلمانان باید سطح مطالعات و معلومات خود را بالا ببرند و صرفا به یک سرى تبلیغات پوچ و استنادهاى یک طرفه توجه نکنند. بخصوص که نباید خود را از فیض زیارت پیامبر و صالحان بى بهره سازند
و در حق آن حضرت جفا کنند؛ همان طور که خود آن حضرت مى فرماید:)) هر کس به حج برود و مرا زیارت نکند، در حق من جفا کرده است «1»
خالد: اعتراف مى کنم که سطح مطالعه من حتى در مورد منابع خودمان کمتر است و با منابع شیعه نیز اصلا آشنایى ندارم!
صادق: در این صورت، چگونه به خودت اجازه مى دادى زیارت پیامبر (ص) و امامان را محکوم کنى؟ الحمد الله الان
______________________________
(1) کنزالعمال، پاورقى مسند احمد، ج 2، ص 392
حقیقت زیارت، ص: 20
دانستى که شرک خواندن زیارت اهل قبور، بى اساس و بى پایه است.
خالد: هر چه من و دوستانم تا به حال درباره زیارت قبور شنیده ایم، فقط محکوم کردن زیارت کنندگان بوده است و حتى یک مورد از این مطالب و روایات که به گوش من نرسیده بود!!!
صادق: انسان، باید براى رسیدن به حقیقت و شناخت آنها همواره در صدد جست و جو باشد، تحقیق و مطالعه کند تا چنان عقیده، کردار و گفتارى داشته باشد که خدا مى خواهد و به گفته دیگران که احتمال خطا مى رود، اکتفا نکند. راستى خوب است که از تمام کسانى که به زیارت مى آیند، بپرسى آیا شما در هنگام زیارت پیامبر یا اولیاى الهى، آنها را مى پرستید؟! و یا با نماز خواندن و قرآن خواندن و زیارت قرآن بیشتر به خدا نزدیک مى شوید و به درگاه خدا بیشتر عبادت مى کنید؟! و اگر هم حاجت مى خواهید آیا در حقیقت
از خداوند حاجت مى خواهند و یا از اولیا بدون نیاز به خدا حاجتى مى خواهند؟! به طور یقین جواب خواهید گرفت که زائران در هنگام زیارت روحیه عبادت خداوند در آنها بیشتر مى شود و اگر هم حاجت مى خواهند در حقیقت
حقیقت زیارت، ص: 21
از خداوند مى خواهند و اولیاى الهى را واسطه آسان تر و سریع تر براى رسیدن به خدا مى دانند. اگر چه بدون واسطه هم مى توانستند حاجت بخواهند.
خالد: آرى، من با تمام وجود مى پذیرم که زیارت قبر پیامبر (ص) امام و مومنان نیکو کردار، نه تنها مستحب موکد و پسندیده است که بدان نیز فراخوانده شده است از این بعد نیز در موارد مشابه و محل اختلاف مطالعه کرده و منابع شیعه و سنى را خواهم دید تا قول درست را پیدا کنم و به آن عمل نمایم.
صادق: آفرین، از تو متشکرم؛ شخص با انصاف باید مثل تو باشد.
خالد: من نیز از بابت راهنمایى و روشن گرى هاى تو تشکر مى کنم.
