خالد: آیا حدیثى وجود دارد که بر مستحب بودن زیارت قبر پیامبر و قبر صالحان دلالت کند؟
صادق: قبل از نقل روایات، باید بدانى که عموم مسلمانان، به زیارت قبر صالحان و نزدیکان خود مى روند و در بیشتر کشورهاى اسلامى، آثار باشکوهى براى آنها ساخته شده است مثلا در الخلیل اردن قبر حضرت ابراهیم (ع) و نزدیک عمان قبر حضرت موسى (ع) قرار دارد قبر ابوحنفیه، در بغداد و ابوهریره در مصر و عبدالقادر در بغداد مورد احترام اهل سنت است و آنان به زیارت اینها مى روند ... این نهى و منع نیز فقط از طرف فرقه اى ساختگى صورت مى گیرد و با تبلیغات شدید و خشونت فراوان در مدینه اعمال مى گردد!!
حقیقت زیارت، ص: 12
خالد: آرى من در مصر بودم و آنجا زیارتگاهى دیدم که همه مسلمانان به آنجا مى رفتند؛ بهتر است برایم روایتى بخوانى.
صادق: در این زمینه روایات فراوانى هست که بر اساس آنها عمل پیامبر و سیره مسلمانان از صدر اسلام تا امروز، بر مستحب بودن زیارت قبور تاکید دارد. بر اساس روایتى خود پیامبر به زیارت قبور شهداى احد مى رفت. «1»
در سنن نسایى و سنن ابن ماجه آمده که رسول خدا مى فرمود: به زیارت قبور بروید، زیرا آخرت را به یاد شما مى آورد ( ( (زوروا القبور فانها تذکر کم الاخره) «2».
درباره خود آن حضرت نقل شده که به زیارت قبر مادرش (آمنه بنت وهب) رفت در کنار قبر مادر گریست و اطرافیان هم به گریه افتادند «3»
خالد: آیا همه اینها را اهل سنت نقل کرده اند؟
صادق: آرى اینها در منابع اهل سنت وجود دارد و ده ها برابر بیشتر از این
______________________________
(1) صحیح مسلم، ج 2، ص 63، سنن نسائى، ج 3، ص 76
(2) سنن ابن ماجه، ج 1، ص 5، باب 4، ح 1569
(3) همان، ص 501، باب 48، ح 1572.
حقیقت زیارت، ص: 14
در منابع روایى ما وجود دارد که اهمیت زیارت قبور صالحان را مى رساند. به عنوان نمونه نقل شده که رسول گرامى اسلام در پاسخ سوال امام حسن مجتبى (ع) که پرسیده بود: پدرجان پاداش کسى که شما را زیارت کند چیست؟
فرمود: فرزندم! هر که زنده و مرده مرا یا پدر تو و برادرت و خودت را زیارت کند، بر من است که در روز قیامت دیدارش کنم و او را از گناهانش نجات دهم «1»
خالد: این روایات تکان دهنده و جالب است؛ آیا روایت هاى دیگرى نیز مى توانى برایم نقل کنى.
صادق: آرى نمونه این روایات فراوان است که نشانگر اهتمام پیامبر (ص) به زیارت قبور است و نیز زیارت قبور از سوى فاطمه دختر پیامبر (ص) امام على و سایر صحابه انجام مى گرفته است.
طلحه بن عبدالله مى گوید)) ما با رسول خدا در مدینه براى زیارت قبور شهدا خارج شدیم ... «2»، و صحیح مسلم از عایشه نقل مى کند:)) پیامبر (ص) شب ها آخر شب به طرف بقیع مى رفت و بر اهل بقیع این گونه سلام مى کرد: ( (السلام علیکم دار قوم المومنین «3» حاکم نیشابور
______________________________
(1) علل الشرایع، ص 460 ح 5.
(2) سنن ابى داوود، ج 2 ص 218، ح 357.
(3) صحیح مسلم، ج 2، ص 363، ح 102.
حقیقت زیارت، ص: 15
به سند خود نقل مى کند که فاطمه زهرا در زمان حیات پدرش، روزهاى جمعه به زیارت قبر عمویش حمزه مى رفت و در آنجا نماز مى خواند و گریه مى کرد «1» و ...
البته این روایات، به غیر از آنهایى است که پیامبر توصیه فراوانى بر زیارت قبر خود کرده و پاداش هایى را نیز وعده داده است؛ از جمله دار قطنى از عبدالله بن عمر نقل مى کند که رسول خدا فرمود: هر کس قبر مرا زیارت کند، شفاعت من شامل او مى شود ( ( «2».
بیهقى نیز از انس بن مالک نقل مى کند که پیامبر (ص) فرمود: ... هر کس مرا در مدینه با اخلاص زیارت کند، روز قیامت در جوار من خواهد بود ( ( «3».
خالد: اگر این همه روایت درست و معتبر داریم، چرا عده اى فتوا به عدم مشروعیت سفر یا بدعت بودن سفر براى زیارت قبور حتى مرقد پیامبر (ص) مى دهند؟ یا شخصى مانند ابن تیمیه، مطلقاً زیارت را تحریم کرده است؟!
صادق: آنها گویا در برابر این همه روایت، به روایتى استناد مى کنند که مى گوید:)) شد رحال و بار سفر بستن جایز نیست؛ مگر به سوى سه مسجد: مسجد النبى، مسجد الحرام و مسجد
______________________________
(1) مستدرک حاکم، ج 1، ص 533، ح 1396
(2) سنن دار قطنى، ج 2، ص 278، ح 194
(3) التاج الجامع للصول، ج 2، ص 1290.
حقیقت زیارت، ص: 16
الاقصى «1»
خالد: خوب اگر این روایت باشد، نباید سفرى به غیر از این سه مسجد صورت گیرد؟
صادق: اگر بگوییم این روایت درست است (صرف نظر از اینکه راوى آن ابوهریره است)، باید ببینیم) مستثنى منه الا ( (چیست؛ یعنى، سه مسجد از چه چیز استثنا شده است؟
خالد: مگر این روایت همه سفرها را شامل نمى شود؟
