خالد: فرق بزرگى میان رو کردن من به کعبه و رو نمودن بت پرستان به بت هایشان وجود دارد.
صادق: چه فرق؟
خالد: من و دیگر مسلمانان که در حال نماز به سوى کعبه رو مى کنیم، به این معنا نیست که آن را به جاى خدا مى پرستیم؛ بلکه به منظور انجام فرمان الهى چنین مى کنیم. اما بت پرستان به این جهت که بت ها را به جاى خدا برگزیده اند آنها را مى پرستند و هنگام عبادت، رو به آنها مى ایستند. بنابراین آنها به هنگام عبادت رو به بت هاى کرده، با تمام وجود آنهات را مى پرستند؛ ولى ما در حال نماز، رو به سوى خدا مى کنیم. از این جهت کار آنها شرک آشکار است؛ اما آیا ما
حقیقت زیارت، ص: 8
که رو به کعبه نهاده، فرمان الهى را انجام مى دهیم مشرک هستیم؟ تفاوت میان عبادت ما وعبادت آنها از زمین تا آسمان است.
صادق: با این حساب، شباهت در رفتار، عامل شرک نیست و آنچه سبب مى شود تا کار بت پرستان شرک باشد، انگیزه و نیت آنان در پرستیدن بت ها است؛ نه صرف عملى که
حقیقت زیارت، ص: 9
انجام مى دهند. از سوى دیگر آنچه سبب شده است که روى کردن تو به سوى کعبه، عملى مشرکانه نباشد، نداشتن قصد پرستش کعبه است.
خالد: همین طور است
صادق: ما شیعیان و دیگر مسلمانان با عشق وعلاقه در مسجد النبى، مرقد پیامبر (ص) را زیارت مى کنیم و به هنگام زیارت آن حضرت و سایر بزرگان و امامان، هرگز نیت پرستیدن آنان را نداریم. اگربتوان میان اعمال ما و مشرکان مقایسه کرد، تنها یک شباهت ساده رفتارى دیده مى شود. وانگهى، تنها شباهت رفتارى که فاقد انگیزه پرستش غیر خدا باشد، زیارت قبور را نه حرام و نه شرک آلود مى کند که در حدیث
حقیقت زیارت، ص: 10
آمده است: بر اساس نیت ها [است که پاداش یا کیفر] اعمال، داده مى شود «1»
از این جهت یک عمل چنانچه به منظور پرستش غیر خدا انجام پذیرد، شرک و اگر چنین نیتى در میان نباشد جایز است.
خالد: [پس از اندیشه اى عمیق و طولانى] گفت: به نظر مى رسد آنچه گفتى درست است. چرا که مسئله مهمى را براى من روشن کردى. اتفاقا در سفرى به اروپا، یک نفر به من گفت: شما مسلمانان نیز بت پرستى مى کنید و گردخانه سنگى مى چرخید؟ و من به او توضیح دادم که این به دستور خدا و براى عبادت او در خانه او است و ما تنها خدا را عبادت مى کنیم ... حال سوالى دارم.
صادق: بپرس.
خالد: تا اینجا دریافتم که زیارت قبور حرام نبوده و شبیه کار بت پرستان نیز نمى باشد؛ اما چرا شما شیعیان به این کار اهمیت فوق العاده مى دهید و دلیل آن چیست؟
صادق: چون این یک دستور دینى است و ثواب و پاداش زیادى براى آن در نظر گرفته شده
______________________________
(1) صحیح بخارى، ج 1، ص 3، ج 1؛ تفسیر کبیر فخر رازى، ج 4، ص 5، مساله 4
حقیقت زیارت، ص: 11
است. علاوه بر این طبق دستور قرآن، بزرگداشت شعائر الهى است و تعظیم و بزرگداشت اولیاء یکى از شعائر بزرگ الهى است و این با حضور در مراقد آنان به دست مى آید. البته زیارت، اسرار و آثار زیادى دارد که در فرصتى مناسب درباره آن بحث خواهیم کرد.
خالد: یعنى تو مى گویى این کار مستحب است و پاداش دارد؟!
صادق: آرى این کار مستحب است و طبق دستور خود رسول گرامى اسلام مى باشد
