یوسف: اگر چنین است، چرا اصحاب مسلمانان را دعوت نمى کردند که مانند شیعیان به پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم) متوسل شوند؟!
مالک: اتفاقا منابع ما، مالامال از این گونه دستورها است؛ ولى متأسفانه عده اى چون با اصل آن مخالفت مى کنند، به این روایات بى تفاوت اند؛ در حالى که شیعیان به همه این روایات توجه کرده و به آنها پاى بند هستند و افتخار مى کنند که این چنین احترام و تعظیمى از پیامبر و خاندان او دارند.
یوسف: مى توانى بازهم نمونه هایى را براى من ذکر کنى؟
مالک: آرى، آمده است؛ چون منصور دوانیقى روانه حج شد، به زیارت قبر پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم) نیز رفت. در آنجا به امام مالک پیشواى مالکیان گفت: اى ابوعبدالله رو به قبله بایستم و به درگاه خدا دعا کنم یا اینکه رو به قبر پیامبر خدا کنم؟! امام مالک گفت: چرا از پیامبر که وسیله تو
و
______________________________
(1). مستدرک حاکم، ج 4، ص 575.
حقیقت توسل، ص: 20
پدرت آدم به درگاه خداوند است، روى برگردانى؟ روى به جانب او کن و او را شفیع خود قرار ده که (بى تردید) خداوند شفاعت او را درباره ات مى پذیرد؛ زیرا خداوند فرموده است: «ولو انهم اذا ظلموا انفسهم جاووک فاستغفروا الله و استغفر لهم الرسول لوجدوا الله توابا رحیما» «1»؛ «و ما هیچ پیامبرى را نفرستادیم مگر آنکه به توفیق الهى از او اطاعت کنند و اگر آنان وقتى به خود ستم کرده بودند پیش تو مى آمدند و از خدا آمرزش مى خواستند و پیامبر (نیز) براى آنان طلب آمرزش مى کرد، قطعا خدا را توبه پذیر مهربان مى یافتند.» «2»
عبارت «او وسیله (واسطه) تو و پدرت آدم به درگاه خداوند است» دلیل محکمى بر جواز؛ بلکه مستحب بودن توسل به پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم) مى باشد.
______________________________
(1). نساء (4)، آیه 64.
(2). ر. ک خلاصه الکلام، ص 17.
حقیقت توسل، ص: 21
دارمى نیز در صحیح خود از ابوالجوزاء نقل مى کند: مردم مدینه دچار قطحى شدیدى شدند؛ لذا از گرفتارى خود، نزد عایشه شکایت بردند. او گفت: به قبر پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم) نگاه کنید و با نگاه خود از آن روزنه اى تا به آسمان بسازید؛ به گونه اى که حایل و مانعى در میان نباشد (او را نزد خداوند واسطه قرار دهید».
آنان این کار را کردند و رفتند. در نتیجه این توسل، آسمان باریدن گرفت؛ گیاهان روییدند، شترها از
حقیقت توسل، ص: 22
فراوانى علوفه) چربى فراوان دادند و از شدت چاقى دریده شدند. آن سال، «سال چاک» نامیده شد. «1»
یوسف: داستان هاى جالبى نقل کردى، آن هم از کسانى که ما حرف آنها را مى پذیریم و درست مى دانیم!!
مالک: ده ها مورد مشابه آنچه بیان شد در کتاب هاى روایى وجود دارد که همگى بر جواز توسل به پیامبر و اولیاى الهى پس از رحلت شان دلالت دارد. بنابراین اگر توسل به رسول خدا جایز بوده و حرام و شرک نباشد و در این مسئله فرقى بین زمان حیات پیامبر و زمان رحلت ایشان نیست. توسل به امامان، فرشتگان و صالحان نیز جایز است؛ چرا که اگر این کار شرک آلود باشد، حتى در مورد پیامبر نیز باید حرام و ممنوع باشد و اگر جایز است، لزوما باید توسل را نه تنها به پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم) که درباره تمام بندگان صالح خدا جایز شمرد.
______________________________
(1). سنن دارمى، ج 1، ص 43 و 44.
