چرا خداوند شیطان را آفرید؟ 5 چرا خداوند شیطان را آفرید؟
چرا خداوند شیطان را آفرید؟، ص: 5
چرا خداوند شیطان را آفرید؟
نخست، توجه به چگونگىِ بهوجودآمدن شیطان و شیوه رفتار او در مقطع نخست زندگىاش، براى شناخت این مخلوق، ضرورى است:
ابلیس یا شیطان از آتش و از نوع جن آفریده شده است. «1» او از روز نخست، بهصورت موجودى سرکِش، شریر و وسوسهگر آفریده نشده بود؛ بلکه خلقتى پاک داشت و بهفرموده امامعلى (ع): «ششهزار سال عبادت کرد. البته معلوم نیست که این مدت، از سالهاى دنیا بود یا از سالهاى آخرت.» «2» با چنین عبادتى بود که شیطان توانست در کنار فرشتگان الاهى جاى گیرد؛ نه آنکه فرشته شود.
______________________________
(1). اعراف/ 12؛ ر. ک: حجر/ 27.
(2). «وَ کانَ قَدْ عَبَدَ اللّه سته آلاف سَنَه لا یدرَى ا من سنى الدّنیا أم من سنى الاخره عن کبْر سَاعَه وَاحدَه»؛ نهجالبلاغه، خطبه 192 (قاصعه).
چرا خداوند شیطان را آفرید؟، ص: 6
|
سالکان راه را مَحرم بُدیم |
ساکنان عرش را همدم بُدیم «1» |
|
ما هم از مَستان این مِى بودهایم |
عاشقانِ درگه وى بودهایم |
|
روزِ نیکو دیدهایم از روزگار |
آب رحمت خوردهایم، اندر بهار |
سپس خداوند (عز) او را، همانند ملائکه، خطاب کرد تا بر آدم سجده کند. همه فرشتگان، فرمان خداى را بجا آوردند؛ ولى تعصّب ابلیس سدّ راهش شد و در منشاء خِلقتش، یعنى آتش، به آدم فخر فروخت و از سجدهکردن به او، ابا کرد. «2» بهفرموده قرآن کریم، ابلیس با این نافرمانى بزرگ، از راه و رسم بندگىِ خدا خارج شد: وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِکه اسْجُدُوا لآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِیسَ کانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ (/ و [یاد کن] هنگامى را که به فرشتگان گفتیم: آدم را سجده کنید. پس [همه] جز ابلیس، سجده کردند؛ که از [گروه] جِن بود و از فرمان پروردگارش سرپیچید.) «3»
شیطان براى بندگىِ خدا (عز) آفریده شد، نه براى گمراهى و شیطنت و وسوسهگرى. او،
______________________________
(1). مثنوى معنوى
(2). کهف/ 50.
(3). کهف/ 50.
چرا خداوند شیطان را آفرید؟، ص: 7
مانند تمام جنّیان و همچون انسان و نه مانند فرشتگان، موجودى صاحبِ اراده و اختیار بود و توانِ سرپیچى از دستور خداوند (عز) را داشت؛ اما با این نافرمانى، از جایگاه والاى خود رانده شد و به بدبختى افتاد. او، خود، شیطنت را برگزید و خواست که شیطان باشد و به مکر و حیله انسان بپردازد.
|
من حسودم از حسد کردم چنین |
من عدُوّم کار من مَکرَست و کین «1» |
پس از آشنایى کوتاه با شیطان، مىتوان سؤال اصلىِ این نوشتار را چنین پاسخ گفت:
. خداوند همهچیز را بجا و خِیر آفریده و راه هدایت را نیز بهخوبى ترسیم کرده است و اگر انسان کژراهه را برگزیند، خود، مسئول است. در پیروى از شیطان، هیچ جبرى وجود ندارد؛ زیرا درواقع، شیطنت شیطان زیانى به بندگان نمىرساند، بلکه مىتواند نردبان ترقّى مردم نیز باشد. «2»
