به نظر من بهترین درمان تسکین و تخفیف غم و نگرانى این است که مشکلات و گرفتاریهاى خود را با شخصى که طرف اعتماد باشد در میان گذاریم، ما این عمل را خالى کردن دل مى گوییم....
وقتى که بیماران به اینجا مراجعه مى نمایند، مى توانند گرفتارى ها و غصه هاى خود را به تفصیل براى دیگران شرح دهند، آن قدر بگویند تا بکلى از فکرشان خارج شود، فکر کردن درباره نگرانى ها و پنهان داشتن آنها از دیگران باعث هیجان عصبى مى شود، ما هم بایستى شریکى برا گرفتارى هاى خود پیدا کنیم، باید حس کنیم که در دنیا کسى هست که مایل به گوش دادن شرح گرفتاریهاى ما و قادر به درک آنها باشد.
امروز اغلب بیمارستانهاى روحى و عصبى و حتى قسمت هاى جسمى و بخش هاى جراحى نزد یکى از طرق معالجه بیماران را همان راز دل گفتن با دیگران تشخیص داده اند. و یکى از دستورات دانشمندان و روان شناسان نیز همین است که انسان عقده هاى خود را به شخصى که مورد اعتماد خود مى داند بازگو کند...
حال با این توضیحات و در چنین مواردى آیا جهت رفع نگرانى و پریشانى بهتر نیست به درگاه خداوند سمیع و بصیر پناه برده... خداوندى که کلیه امور به دست او و هر خیر و احسانى پرتوى از فیوضات بیکران او و هر امرى به فرمان اوست....(10)
تعادل روحى و روانى
امروزه بیش از 60 درصد مراجعه کنندگان به بیمارستانهاى عمومى، در واقع از یک مشکل روانى رنج مى برند که در این میان خواب در بهبود و یا تشدید این مساله نقش مهمى را ایفا مى نماید، از همین رو ایجاد بهداشت خواب، یک رکن مهم بهداشت روانى و جسمى به حساب مى آید و هر عاملى که در تنظیم بهداشت خواب موثر باشد، پیشگیرى کننده و حتى درمانگر بسیارى از بیماریهاى جسمى و روانى است.
امروزه، نخستین اصلى که در ایجاد بهداشت خواب، توسط جدیدترین منابع علمى دنیا توصیه مى شود بیدار شدن هر صبح سر یک موقع مشخص از خواب است..(11)
یک نگاه کلى به جدول اوقات شرعى، نشان مى دهد، که وقت نماز صبح در تمام طول سال، با در نظر گرفتن تغییرات ناشى از حرکات وضعى و انتقالى زمین، زمان ثابتى است و اقامه کننده نماز صبح، با برخاستن پس از اذان در واقع اساسى ترین گام را در جهت رعایت بهداشت خواب و در نتیجه آن سلامت بدنى و تعادل روحى و روانى برداشته است.
شادابى روح و روان
از جمله مواد شیمیایى داخل بدن که به طور غیر ارادى سبب شادى انسان مى شود و به او شعف و نشئه بى نظیر مى بخشد، ماده اى به نام «کورتیزول» مى باشد که میزان آن در داخل بدن انسان در ساعات سحرگاهى بشدت افزایش مى یابد.(12) و در صورت بیدارى انسان در این ساعات، لذت و شعف سرمست کننده اى نصیب او مى شود که بى شک بر زندگى او در تمام طول روز تاثیر گذار است.
افزایش کورتیزول در ساعات صبح و ارتباط آن با نشاط صبحگاهى، که امروزه از مسلمات پزشکى است،
به این ترتیب واضح است، امر واجب نماز صبح با ارزانى داشتن بیدارى صبحگاهى به انسان تقدیم کننده شادابى به او مى باشد.
ایجاد احساس امنیت روانى
هر چند که در پزشکى و زیست شناسى امروزى واژه استرس به معنى متفاوتى به کار مى رود، اما بر اساس تعریف هانس سلیه (روانشناس مشهور) استرس در پزشکى و روانپزشکى معمولا اشاره به موقعیت روانى و اجتماعى متنوعى دارد که قادر به ایجاد بیماریهاى جسمى و روانى و سایر اختلالات رفتارى است.
چنانچه با دقت کافى و استناد به شواهد آمارى به مکانهایى که استرس متعدد زندگى کار افراد را بدانجا مى کشاند (مکان هایى مثل مطب پزشکان، بیمارستانهاى جسمى و روانى، قبرستان جوانمرگ ها؟، زندان ها و..) سرى بزنیم متوجه مى شویم که تعداد مذهبى ها، در مقایسه با غیر مذهبى هاى حاضر در این قبیل جاها بسیار متفاوت است.
بعنوان مثال در کشور خودمان 90 درصد محکومان زندانها را افراد بى نماز تشکیل مى دهند. یا مثلا آمار بیماران بسترى در بیمارستان ها که با نماز بیگانه اند به طرز باورنکردنى بیش از اشخاص مقید به نماز است..(13)
پیشگیرى از بروز اختلال شخصیت اسکیزوئید
برخى روانپزشکان ایرانى «شخصیت منزوى» را بعنوان بهترین ترجمه، به جاى شخصیت «اسکیزوئید» پیشنهاد کرده اند. چرا که مبتلایان به این اختلال، عمرى را در کناره گیرى از اجتماع گذرانده اند و در نظر دیگران آدم هائى مردم گریز، منزوى و تنها هستند.
مبتلایان به این حالت اکثرا مشاغل انفرادى که حداقل تماس با دیگران را ایجاب مى کند، انتخاب مى کنند و حتى برخى کارشبانه را به کار روزانه ترجیح مى دهند تا مجبور به مدارا با افراد بیشترى نباشند.
روشهاى مورد استفاده در روانپزشکى امروز براى درمان این عارضه اعم از روان درمانى، گروه درمانى و یا حتى دارو درمانى صورت مى پذیرد اما چنانچه در پیشگیرى و یا درمان این اختلال شایع شخصیت، روش عملى بى نظیرى را جویا باشیم، کلمه درخشان نماز باز هم راهگشا خواهد بود.
توصیه مؤکد اسلام مبنى بر اقامه نمازهاى واجب یومیه به جماعت و علاوه بر آن بانگ روح افزاى نماز جمعه در فراخواندن به یک اجتماع شکوهمند و پر شور هفتگى بعنوان سمبل بزرگى از اصالت «اجتماعى بودن» و ترک رهبانیت در همه تعالیم اسلامى مطرحند و گویى همه این قبیل تعالیم خود به خود نمازگزار را از گوشه نشینى و تنهایى، به بطن اجتماع مى کشاند.
به این ترتیب، نماز نه تنها از ابتلا به اختلال اسکیزوئید پیشگیرى مى کندبلکه توانایى دارد که مبتلایان به این عارضه را براى همیشه از کنج عزلت، به قلب جامعه بکشاند..(14)
(1) ترجمه فارسى سیناپس کاپلان سادوک، جدوم صفحه. 473
000 (2) رعد) 13 (، آیه. 28
000 (3) مجتبى کلباسى، یکصد پرسش و پاسخ درباره نماز، ستاد اقامه نماز، پائیز 80 ش، چاپ اول، ج 1 ص. 87
000 (4) سید رضى، نهج البلاغه، سید جعفر شهیدى، تهران، شرکت انتشارات علمى و فرهنگى، 1378 ش، چهاردهم، خطبه. 225
000 (5) نساء) 4 (، آیه. 139
000 (6) بقره) 2 (، آیه. 45
000 (7) محسن قرائتى، تفسیر نماز، مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن، 1387 ش، سیزدهم، ص. 30
000 (8) گودرز نجفى، راز نیایش (فوائد طبى و درمانى نماز)، شرکت چاپ و نشر بین الملل، پائیز 86 ش، سوم، ص. 89
000 (9) همان، ص. 44
000 (10) همان، ص. 45
000 (11) دکتر مجید ملک محمدى، 40 نکته پزشکى پیرامون نماز، همدان، معارف، 1376 ش، نکته اول، به نقل از ترجمه فارسى روانپزشکى کاپلان سادوک، دکتر نصرت اله پور افکارى جلد سوم صفحه. 111
000 (12) همان، نکته سوم، به نقل از فارماکولوژى کاتزونگ مبحث کورتیکو استروییدها.
000 (13) همان، نکته بیست و یکم.
000 (14) همان، نکته بیست و هفتم.
