ویژگیهای کودک یا پیام گیرنده
مربّیان پرورشی یا پدر و مادر در آغاز باید چند عامل را در کودک جستوجو کنند،سپس از او تکلیف بخواهند.این عوامل عبارتاند از: 
1-آمادگی و سلامت جسمی،نداشتن خوابآلودگی و خستگی مفرط پس از بازی و بیماریهایی چون سرگیجه،دلدرد و...
2-آمادگی برای سخن گفتن به اندازهای که بتواند عبارتهای نماز را،هرچند به گونهای ناقص،بگوید.
3-آمادگی عاطفی؛یعنی کودک در آن حال از پدر و مادر یا دیگران خشمگین نباشد.اگر کودک در حال ترس،اضطراب،کینه و تهدید از کتک خوردن یا ترس از حملهء حیوانات باشد، نماز برایش لذّتبخش نخواهد بود(قائمی،مجله پیوند،شماره 186،صص 29 28و 46).
چگونه کودک و نوجوان را به نماز فرا خوانیم؟
هنگام فرا خواندن کودک و نوجوان به نماز باید به نکات زیر توجه شود:
الف-آمادگی محیطی
همهء مکانهایی که نماز در آن برپا میشود،محیط به شمار میآید. در خانه و مدرسه،شعارها و آراستنها باید عطر و بوی نماز دهند؛ زیرا در محیط نامناسب،گرایش به نماز ایجاد نخواهد شد.
ب-آمادگی عقیدتی
پدر و مادر باید برای شکوفایی سرشت مذهبی کودکان،از خردسالی برنامهریزی کنند و همراه با رشد او،این برنامههای پرورشی نیز رشد تکاملی یابند.
پدر و مادر و مربیان باید پیش از رسیدن کودکان به سن تکلیف،آنان را در فراگیری احکام و شرایط برپایی نماز یاری کنند و زمانی که در دل آنان گرایشی ایجاد شد،زمینهء انجام برخی
مستحبات را برایشان فراهم سازند.
ج-میانه روی
یکی از سفارشهای اسلام،میانه روی در عبادت است.به ویژه در مورد کودک و نوجوان،نماز و دیگر اعمال عبادی برای او نباید خسته کننده شود.امام صادق علیه السلام فرمود:اجتهدت فی العباده و انا شاب فقال لی ابی یا بنی ّ دون ما اراک تصنع فانّ للّه عزّ و جلّ اذا احبّ عبدا رضی منه بالیسیر(اصول کافی،ج 2، صص 87-86).هنگامی که جوان بودم و در عبادت بسیار میکوشیدم،پدرم به من فرمود:کمتر از این اندازه عبادت کن؛ زیرا هنگامی که خداوند بندهای را دوست بدارد،با عبادت کم نیز از او راضی میشود.
افزون بر آن،باید از سرزنش و نکوهش کودکان و نوجوانان در امر عبادت-به ویژه نماز-و مقایسهء آنان با کودکان دیگر جلوگیری شود.همچنین نباید نماز خواندن دیگران را به رخ فرزند بکشیم؛زیرا این امر سبب پیدایی احساس حسادت و خودکمبینی در آنان میشود.گفتنی است در صورت سستی ورزیدن فرزندان در اقامهء نماز،باید با آرامش و یادآوری به هنگام،ایشان را به نماز فرا خوانیم.
مطلب بعدی :
حدیث
